Seksuele problemen ontstaan vaak wanneer de werkelijkheid niet matcht met opvattingen die je hebt over hoe seks ‘hoort’ te zijn. Erectieproblemen ontstaan bijvoorbeeld vaak doordat mannen onjuiste ideeën hebben over hun erecties. Men denkt dat een opgewonden man stijf is en stijf blijft. Dat is ook wat je veel in porno ziet: er komt een keiharde boner uit de broek gesprongen en die boner blijft zo paraat als een boner kan zijn.

In de praktijk fluctueren erecties echter nogal. Als je dan als man merkt dat je een keer niet helemaal stijf wordt, bijvoorbeeld omdat je andere dingen aan je hoofd hebt of de stimulatie het niet doet voor je, kan er een akelige kettingreactie gestart worden. Alle aandacht gaat naar de vraag of je al stijf wordt. Wat geen opwindende gedachte is, en dus krijg je geen erectie. Vervolgens maak je je nog meer zorgen, en dat is al helemaal niet opwindend, en zo verder. Het probleem lost zich vaak op als je ophoudt zo veel waarde te hechten aan hoe stijf je bent, want dan kun je gewoon weer bezig met wat je sexy vindt. En voila, daar krijg je een erectie van.

Seksverslaving

Met de term ‘seksverslaving’ wordt seksueel gedrag bedoelt dat op de een of andere manier uit de hand is gelopen. Het hangt er een beetje vanaf aan wie je het vraagt, maar het gaat dan om fantasieën die je niet wilt, dingen doen die je niet wilt, dat je doorgaat ondanks negatieve consequenties en dat je niet lijkt te kunnen stoppen.

Wanneer seksueel gedrag wel ‘in de hand’ of ‘onder controle’ is blijft dan een beetje vaag. Het gedachtegoed lijkt uit te gaan van een vrij specifiek model van gezonde seksualiteit. Volgens dit model spreken we van gezonde seks wanneer het een uiting is van intimiteit en liefde, op gecontroleerde en gedoseerde momenten, waarbij er geen andere motieven meespelen dan de wens om intiem te zijn met die ander. Er is echter geen wetenschappelijke basis voor dit concept van gezonde seksualiteit. Het lijkt vooral een morele opvatting te zijn over hoe seks hoort te zijn.

Verkeerde seks

Zonde en ziekte worden te vaak als synoniem gebruikt. Zo had men vroeger speciale opvanghuizen voor vrouwen die zich niet aan de normen voor vrouwelijke seksualiteit hielden. Te veel seks hebben of te graag seks hebben werd niet alleen gezien als verwerpelijk maar ook als ziekelijk. Tegenwoordig is er veel kritiek op de zogenaamde pornoficatie van de samenleving. De gedachte is dat in een gezonde samenleving minder nadruk ligt op seks, men niet de hele tijd bezig is met seks, jongeren niet snel in contact komen met seks en ‘geile’ seksualiteit weinig voor komt. De assumptie is dat zonder seksuele invloeden van buiten jongeren niet in een steegje aan elkaars geslachtsdelen gaan friemelen. In plaats daarvan zouden ze juist rond hun 18e in een liefdevolle relatie seks op basis van intimiteit gaan ontdekken.

Maar dat is niet zo. Seks is een van de meest primitieve krachten die we als mens kennen. Seks met als doel intimiteit te vergroten is een van de manieren waarop we seks inzetten in ons leven, maar seks heeft ook een meer donkere kant. Het is rauw, het is hebzuchtig. Seks is lustvol. Het is agressief. Seks dringt zich aan ons op zoals onze andere lichaamsfuncties zich ook opdringen: dorst, honger, slaap. Als je lang genoeg geen water hebt gedronken kunnen werk en gezin je ook gestolen worden, dorst is al wat je nog voelt.

Seksverslaving bestaat niet

Het verslavingsmodel van seksualiteit suggereert dat seks maar een verslavend goedje is. Geniet, maar seks met mate. Het maakt mensen bang voor seks, omdat het idee ontstaat dat seks ‘van kwaad tot erger’ gaat. Je krijgt verhalen hoe masturberen in de kindertijd leidt tot Playboy lezen. Wat leidt tot porno op het internet. En dat leidt tot uren per dag doorklikken wat leidt tot prostitutiebezoek wat leidt tot gebroken huwelijken wat leidt tot groepsseks met SM. Er is geen onderzoek wat ondersteunt dat dit inderdaad is hoe het gaat.

In plaats daarvan krijg ik soms het idee dat we een soort seksuele eetstoornissen aan het veroorzaken zijn met deze schoongepoetste leugens over seks. Seksuele anorexia waarbij mensen zichzelf vertellen dat ze seks niet geil vinden. Nee joh, ze bedrijven de liefde met God als hun getuige in hun spirituele samenzijn. Seksuele boulimia waarbij seks niet mag, Oh nee, tot je je volpropt met masturbatie en porno en daarna voel je je zo schuldig, zo naar, zo slecht. En dus meld je je bij de seksuoloog “ik kijk wel 3 uur porno, ik geniet er niet eens van, mijn vrouw zou genoeg moeten zijn voor me…”.

Gezonde seks

Behandeling van eetstoornissen begint met weer eten, je lichaam weer gaan voeden. In contact komen met je lijf. Merken wanneer je honger hebt, niet het gevecht aan gaan met je lichaam maar in plaats daarvan jezelf voeden, respecteren. Voelen dat je drie slagroomtaarten wilt en bewust besluiten wat je met die craving gaat doen in plaats van je lichaam te negeren en ontkennen. Hoeveel seksuele problemen zouden we oplossen als we hetzelfde deden met seks?

We moeten normale menselijke seksualiteit niet pathologiseren, en we moeten stom gedrag niet als een stoornis zien. Ja, vier uur porno kijken tot je penis schraal is, da’s dom en ongezond. Ja, het zou fijn zijn als je in een huwelijk van 30 jaar net zulke konijnen kon zijn als in het begin. Maar dat gaat niet. Dat je wilde dat het anders was maakt het nog geen stoornis. En nee, het is niet ongezond om seks te gebruiken om je beter te voelen. Da’s afleiding zoeken, een prima vorm van coping.

En voor iedereen hem flipt: je kunt wel degelijk ongezond met seks om gaan. Er is echter geen enkele reden om dergelijke gevallen te spreken van een seksverslaving, want er is nooit sprake van een verslaving aan seks. Benoem in plaats daarvan het daadwerkelijke probleem. Zowel leken als professionals zouden de hele term moeten verbannen, want seksverslaving bestaat niet. En het gedachtegoed achter heel die seksverslavings-hype maakt mensen bang voor seks.